Yapay zeka teknolojileri hızla gelişiyor.
Türkiye’nin ekonomi yönetimi de vergide kayıp ve kaçakların önlenmesi amacıyla yapay zekaya yöneldi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı Bilgi Teknolojileri Genel Müdürü Mert Özarar, bu alandaki gelişmelerle ilgili açıklama yaptı.
Özarar, yapay zekanın 2030 yılına kadar OECD verilerine göre dünya ekonomisine 15,7 trilyon dolar, Türkiye ekonomisine ise 150 milyar dolar katkı sağlayacağını aktardı.
“KENDİ ELİMİZLE BULMA OLANAĞIMIZ YOKTU”
Mert Özarar, TBMM Yapay Zeka Araştırma Komisyonu’ndaki konuşmasında, “Yaklaşık 1,5 milyon incelemenin sonunda 120,4 milyarlık bir matrah farkına vardık. Bunu kendi elimizle bulma ihtimalimiz yoktu. Yapay zeka, kullandığımız diğer büyük analitik modeller, bize burada yardımcı oldu.” diyerek yapay zekanın kullanım alanına dikkat çekti.
“YAPAY ZEKA TABANLI VERGİ MÜFETTİŞİ GELİŞTİRİLECEK”
Mert Özarar, nihai hedeflerinin yapay zeka tabanlı bir vergi müfettişi geliştirmek olduğunu belirtti. TBMM Yapay Zeka Araştırma Komisyonunda sunum yapan Özarar, şu ifadeleri kullandı:
Bunu yaptığımız anda başarıya ulaşacağız. Bu bir dev adım, bunun için bazı bebek adımlara ihtiyacımız var. Vergi Denetim Kurulu Başkanlığımızla çok yakın çalışıyoruz. Özellikle yapay zekada başladık; doğru işe doğru müfettiş. 7 bin 500-8 bin vergi müfettişimiz var, her birinin farklı alan uzmanlıkları var, her birinin farklı sektörel deneyimleri var. Doğru müfettişi, doğru bilgi birikimini o dosyaya atayabilirsek o kadar başarılı olabiliriz, bunu yapay zekaya yaptırıyoruz.
YAPAY ZEKA İHBAR İÇİN KULLANILACAK
İhbar işleme sistemiyle ilgili bilgi veren Özarar, yapay zeka tabanlı ihbar işleme sistemini hayata geçirdiklerini söyledi. Gelen dilekçelerin tekrar tekrar işlemden geçmesini önleyerek benzer içeriklerin komisyona yönlendirilmesini sağladıklarını belirtti.
HARİTA OLUŞTURULUYOR
Özellikle aktarılan metin üzerinden eğitilmiş bir yapay zeka modeliyle ihbarda geçen kişileri etiketleyerek bir harita çıkarmaya çalıştıklarını ifade etti.
“Başka usulsüzlüklerde veya vergi kaçırmalarda da aynı aktörler rol oynuyor mu?” sorusunun yanıtını aradıklarını ekledi.
YERLİ VE MİLLİ ÜRÜNLERE POZİTİF AYRIMCILIK
Yerli ve milli ürünlere karşı pozitif ayrımcılık yaptıklarını belirten Özarar, şu değerlendirmede bulundu:
Şunu söylüyoruz: İkiniz, üçünüz firma olarak bir araya gelin, bir alanda uzmanlaşın ve bize doğru zamanda doğru ürünü getirin. Biz size can suyunu verelim, içeride kullanalım ama lütfen burada karlılığı çok gözetmeyin, bir milli ürünümüz olsun.
Özellikle bu ‘Large Language’ modeliyle ilgili farklı firmaların bir araya gelmesinden ve büyük bir Türk doğal dil modelinin ortaya çıkmasından sadece Hazine ve Maliye Bakanlığımız değil, tüm Türkiye için ciddi fayda sağlanacağını düşünüyorum.
45 BİN VERGİ KAYIP KAÇAĞI
2024’te radar yapay zeka sistemimizle 1 milyon 965 bin kişi risk analizine tabi tutuldu. 200’ün üzerinde senaryo çalıştırıldı. Yaklaşık 246 farklı konu tespit edildi. İçerisinde hem veri senaryosu hem de model senaryoları çalıştı. Bunun sonucunda da 45 bine yakını sadece vergi kayıp kaçağı üzerine.
DOLANDIRICILIĞA ERKEN TESPİT
Kripto parada, borsada, farklı alanlarda yaşıyoruz. Dolandırıcılığı yapay zeka ne kadar erkenden tespit edebilirse biz ona karşı o kadar önlem alırız. Hazine dolandırıcılığının önlenmesi önemli.
CEZA YEMEDEN VERGİ ALINACAK
Risk yönetimi ile hedeflediğimiz vergiyi erken uyarı sistemi projesi ile tahsil edebilmek. Mükellefleri skorlamak, puanlamak istiyoruz. Bu puanları takip etmek, mükelleflere cezayla yüzleşmeden uyuma davet ederek gönüllü uyumu ve tahsilatı artırmayı hedefliyoruz.